Fobik Bozukluklar, Sosyal Fobi ve Tedavisi

Yaşanılan durum ve olaylar karşısında aşırı derecede rahatsız olma durumuna fobik bozukluk denir. Özgül ve sosyal fobi olarak iki çeşidi bulunmaktadır.

ANLAMSIZ BİR KORKU HİSSİ

Özgül fobi, belirli bir nesne ya da durum karşısında hissedilen abartılı korkuları ifade eder. Uçağa binememe, kaza yapma korkusu özgül fobiye birer örnek olabilir. Bunlar dışında korkulan olay karşısında duyulan kaygı şekli de bu fobiye örnektir. Yani, yükseğe çıkınca başının dönmesinden korkmak gibi. Kişi fobisi olan şey başına gelmese de olma ihtimalini düşündüğünde bile büyük bir korku yaşar.

Kişi, korkusunun anlamsız olduğunun farkındadır. Genellikle rahatsız olduğu durum ya da nesnelerden kaçar. Karşılaştığında da aşırı kaygılı şekilde duruma katlanır.

SOSYAL FOBİLER TOPLULUKTAN KÖŞE BUCAK KAÇAR

Sosyal fobi ise kişi topluluktan kaçma eğilimi gösterir. Kalabalık ortamlarda bulunmak ve konuşmak istemez. Onlar için topluluk içerisinde sunum yapmak veya yemek yemek adeta bir işkencedir. Toplulukta dikkat çekmemek için, kimsenin kendisini görmeyeceğini düşündüğü yerlerde oturur. Sosyal hayat bu rahatsızlığa sahip kişilerde oldukça etkilenir.

Özgül ve sosyal fobinin nedeni tam olarak belli değildir. Genetik nedenler, psikoloji rahatsızlıklar ve çevresel faktörler bu rahatsızlığa doğru kişiyi itebilir.

SOSYAL FOBİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Sosyal fobi‘de ilaç tedavisi ve psikoterapi ( konuşmaya dayalı ruhsal tedavi) uygulanır. Hastanın durumuna göre bazen tek başına psikoterapi, bazen ilaç tedavisi uygulansa da genelde her ilisinin beraber uygulanmasında başarı daha yüksektir. İlaç tedavisinde özellikle serotonin sistemi üzerinde etkili olan ilaçlar seçilir. Tedavinin ilk günlerinde hafif bulantı, baş ağrısı, uyku bozukluğu, midede huzursuzluk gibi geçici yan etkiler oluşabileceği, zamanla bu belirtilere vücudun alışabileceği hastaya bildirilir. Bu ilaçlar bağımlılık yapmaz, kalıcı hasar veren yan etkileri yoktur. İlaç etkisinin ortaya çıkması için iki-üç hafta kadar beklemek gerekir. İlacın etkili olup olmadığına karar vermek için en az 10 hafta süre geçmelidir. Tedavi süresi, ortalama 9-12 aydır.
Sosyal fobi’de en sık uygulanan terapi şekli Bilişsel ve Davranışçı Terapidir. Bilişsel terapide kaygı duyguları ve bu kaygıya karşı oluşan bedensel tepkileri tanıma, kaygı doğuran durumlardaki düşüncelerin ne olduğunu anlama, bunlara karşı başa çıkma stratejileri geliştirme gibi aşamalar vardır. Davranışsal terapide ise model olma, yakınmaların üstüne gitme, belirtileri daha net algılayabilmesi için rol oynama, gevşeme eğitimi, sosyal beceri eğitimi gibi her hastada farklı uygulanabilecek yöntemler vardır. Ayrıca aile ve grup terapisi de uygulanabilir.