Dış Gebelik

Dış gebelik yani ektopik gebelik döllenmiş yumurtanın tüplerden rahim içine doğru olan yolculuğu esnasında seyahatini tamamlayamayıp rahim içi yerine rahim dışında herhangi bir dokuya tutunup yerleşmesidir ve bütün gebeliklerin %1’inde görülür. %90-95 fallop tüplerinde yerleşmektedir, diğer tutunduğu yerler ise (over, servikal kanal, batın içi..) çok seyrek görülür

Dış gebelik erken dönemde normal gebelik bulgularını taklit eder, yani adet gecikmesi, memelerde hassasiyet, bulantı, kusma, idrar ve kanda gebelik testlerin pozitifliği… vs normal gebelik gibidir ve belirti vermez. Ancak embrionun tüpün içinde büyümeye devam etmesi ile tüpün gerilmesine bağlı olarak bir müddet sonra karın ve kasıklarda şiddetli ağrı hissedilir. Bu dönemde henüz embrionun yerleştiği tüp yırtılmadan hekime başvuran hastalarda gereken tetkik ve ultrasonografik inceleme ile tanı konulursa tüpe hasar vermeden tedavi edebilmek mümkün olabilir. Ancak belli belirsiz olgularda tüplerde yerleşen gebelik giderek büyür, tüpler iyice gerilir, yırtılır ve sonunda patlayıp iç kanama oluşur, acil müdehale edilmediği taktirde anne ölümü ile sonlanabilir.

Bu nedenle adet gecikmesi olduğunda en kısa zamanda bir kadın doğum uzmanına müracaat edip gebeliğin rahim içi yerleşimli ya da ektopik gebelik olup olmadığının belirleme edilmesi erken aşamada tedavi açısından oldukça önemlidir.

Dış gebelik genelde fallopian tüplerdeki daralma ve hasardan kaynaklı döllenmiş yumurtanın tüpler içinde ilerleyip rahime ulaşamamasından kaynaklanır. Bu daralma ya da hasar birçok nedenden meydana gelebilir. Klamidia , gonore gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar sebebiyle geçirilmiş PID, pelvik cerrahi operasyonlar ve endometriosis sebebiyle tüplerin etrafında oluşan yapışıklıklar, daha önce dış gebelik geçirilmiş olması, tüpleri bağlama ya da açma ameliyatları, tüp bebek uygulaması ve infertilite tedavileri, makulsuz yapılan ve yasal haftayı aşmış kürtaj operasyonları, sigara içme, progesteron ağırlıklı doğum kontrol hapları ve rahim içi araç (spiral), tüplerde doğumsal kusurlar..vs dış gebelik olasılığını arttırır.

Erken gebelik döneminde adet gecikmesi ve bütün gebelik belirtilerine rağmen rahim içinde gebelik kesesinin görülmemesi durumunda ektopik gebelik şüphesi uyanmalıdır. Seri B-HCG ölçümleri ile normal gebelikte beklenen 48 saatte içinde 2 kat yükselme artışı dış gebelikte olmaz. Rahim içinde gebelik kesesinin vajinal ultrasonla B-HCG seviyesi 1500 civarında iken, Abdominal ultrasonla ise 6000 ve üzeri olduğunda kesinlikle görülmesi gerekir. Görülemediği taktirde yapılacak komple fizik muayene, laboratuar tetkikleri, ultrasonografik inceleme, gerek görülürse küretaj ve laparaskopi tanı koymamızda yardımcı olmaktadır.

Ancak gebeliğin ilerleyen aşamalarında hasta şiddetli kasık ağrısı, vajinal kanama, baygınlık ve diğer iç kanama bulgularıyla karşımıza gelebilir. Gebelik testinin pozitif olması ve ultrasonda karın içinde serbest kan saptanması tanı koydurucudur.

Dış gebelik tanısını erken koyarak henüz tüp hasar görmeden laparaskopi operasyonu ya da metotrexate isimli ilaç ile tedaviye gitme şansımız vardır. Ancak yine de tüp hasar görebilir ve yeni bir gebelikte bu durum %10-15 yenidenlayabilir. Bu nedenle geçirilmiş dış gebelik hikayesi olan hanımların tekrar gebe kaldıklarında zaman geçirmeden jinekologları tarafından değerlendirilmeleri gerekir.

Eğer tüp yırtıldıysa ve iç kanama başladıysa durum acildir, hastaya damar yolu takılıp gerek görülürse kan transfüzyonu hazırlanıp hasta acil olarak ameliyata alınır. Laparaskopi (kapalı cerrahi) ya da laparatomi (açık cerrahi) ile gebelik gereci tüpten temizlenir ve kanama durdurulur. Uygun durumlarda tüp korunmaya çalışılır, yalnız genelde hasar gören tüp daha sonra oluşabilecek dış gebeliği engellemek için bütünden alınır.

Dış gebeliğin bir diğer biçimi de heterotopik gebelik yani hem bir dış gebelik hem de normal rahim içi gebeliğin aynı anda bulunmasıdır. Bu durumda ultrasonografide rahim içinde normal gelişmekte olan bir gebelik görüldüğü için tanısı çok basit atlanabilir. Oldukça seyrek olmakla birlikte çoğul gebelik ihtimalinin yüksek olduğu infertilite (kısırlık) tedavileri riski arttırmaktadır.